Nazywano go różnie – Pałac Czerwony, Czerwony Dwór, Pałac Oemchinowski lub Czerwoną Kamienicą, mając prawdopodobnie na uwadze kolor elewacji budynku.
Jakaż jest jego historia?
Pałac wzniesiono około 1685 r. dla księdza Michała Bartłomieja Tarły, wizytatora Zgromadzenia Księży Misjonarzy Świętego Wincentego a Paulo, późniejszego biskupa poznańskiego i warszawskiego. Lokalizacja pałacu raczej nie była przypadkowa, bowiem nieopodal znajdował się Kościół Świętego Krzyża przy Krakowskim Przedmieściu, będący centralnym domem Zgromadzenia Misji w Polsce. Ksiądz Tarło na msze lub narady Zgromadzenia zwykł był udawać się przez specjalnie wybudowane przejście na piechotę, ścieżką malowniczo położoną pośród ogrodów.
Po śmierci w 1717 r. Michała Tarły pałac zakupił Fryderyk Oemchin, dworzanin króla Augusta II. W rękach potomków Oemchina rezydencja pozostawała aż do roku 1782.
W 1777 r., kiedy zapowiedziano przyjazd posła tureckiego Nejmana Beja do Warszawy, rząd Rzeczypospolitej za 450 czerwonych złotych wynajął na trzy miesiące posesję od Franciszki z Oemchinów pułkownikowej de Weyrauch na jego siedzibę. Aby umilić mu pobyt apartamenty i otoczenie odświeżono pod nadzorem królewskiego architekta Dominika Merliniego. Poseł zajmował pierwsze, drugie i trzecie piętro pałacu, przy którym znajdowały się także dwie oficyny, stajnia na 12 koni oraz szlachtuz, zaś w ogrodzie dwie altany w pełni umeblowane. Wystawiono także trzecią altanę z desek na słupach, tuż przy oknie pierwszego piętra, w której poseł ablucje zwykł czynić. Na dziedzińcu na uboczu założono rzeźnię baranów według obrządku mahometańskiego.
W 1782 r. pałacyk został zlicytowany w sądzie miasta Grzybowa jako część masy upadłościowej, a jego nowym właścicielem został Karol Schütz – budowniczy, zaś od jego rodziny w 1827 r. nabył go Józef hrabia Krasiński. Hrabia Krasiński w Pałacu Czerwonym umieścił drukarnię, wydającą poczytne dzieła w bardzo przystępnych cenach. Podobno Józef Krasiński, będąc członkiem lóż masońskich, wynajmował lożom pomieszczenia w rezydencji, dając pożywkę powtarzanym w Warszawie plotkom z opisami szatańskich seansów. Rezydencja stała się tak głośnym miejscem sekretnych spotkań, że Stefan Żeromski właśnie tu ulokował scenę wstąpienia w szeregi masonów Rafała Olbromskiego, głównego bohatera „Popiołów”.
W 1841 r. za kwotę 14 400 rubli posesja została ostatecznie nabyta przez gminę ewangelicko-augsburską na dom starców, który umieszczono w jednej z oficyn. Natomiast w samym pałacu przez jakiś czas mieściły się Biura Jeneralnego Konsystorza Wyznań Ewangelickich i Sądu Konsystorskiego tychże wyznań czy mieszkania do wynajęcia, a później przez wiele lat opuszczony popadał w ruinę. Gmina część gruntów posesji sprzedała Bankowi Polskiemu, a pozostały teren w 1852 r. zakupiło Towarzystwo Kredytowe Ziemskie. Pałac rozebrano jesienią 1853 r., a oficyny - wiosną 1854 r. Na ich miejscu powstała siedziba Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego.
![]() |
Pałac Czerwony, projekt przebudowy, 1848 |
![]() |
Plan sytuacyjny posesji 1848 |
Komentarze
Prześlij komentarz