 |
| Fragment obrazu Ignacego Wyszyńskiego "Krakowskie Przedmieście od strony Placu Zamkowego" przedstawiający tzw dom Malcza, Wikipedia |
Inspiracją do postu były zdjęcia Karola Beyera ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie przedstawiające wnętrza salonu panien Kuhnke w domu Malcza.
Czy założycielką magazynu była Wilhelminy Kuhnke z d. Speath, pochodząca ze spolonizowanej rodziny lekarzy, czy też same siostry Kuhnke, trudno stwierdzić. „Magazyn Mód: dziennik przyjemnych wiadomości” z 1845 r. wspomina na swych łamach o magazynie sióstr Kuhnke, mieszczącym się na Krakowskim Przedmieściu w domu Sommera (?), natomiast „Warszawska Gazeta Policyjna” z 1848 r. pisała o przeniesieniu magazynu strojów Wilhelminy Kuhnke z Krakowskiego Przedmieścia nr 416 (dzisiaj to numer 19) z domu kupca Kirkowa na Krakowskie Przedmieście 443 (67) do domu W. Bernharda na pierwsze piętro. Można było w nim nabyć gotowe najmodniejsze stroje, kapelusze fasonów paryskich, a także obstalować suknie balowe najmodniejszego kroju i inne ubiory „tworzące elegancję damską”.
Po śmierci Wilhelminy w 1849 r. magazyn prowadziły jej córki Józefa (1823-1902), Julia (1824-1909) i Anna Eleonora po mężu Chrząńska (1820?-1897).
Panny Kuhnke znacznie rozwinęły działalność firmy. W latach 50-80 XIX w. regularnie dwa razy w roku udawały się za granicę do Paryża, Brukseli czy Drezna, skąd przywoziły nie tylko najnowsze żurnale i tkaniny, ale również gotowe dodatki do strojów. Doniesienia o ich podróżach na bieżąco zamieszczał Kurjer Warszawski, a inne czasopisma, takie jak Magazyn (później – Tygodnik) Mód i Nowości Dotyczących Gospodarstwa Domowego czy Bluszcz – zamieszczały opisy dostępnych w magazynie strojów. Siostry udostępniały także gazetom przywożone z zagranicy „wzory sukien, bielizny, haftu, rozmaitych robót ręcznych, form wybieranych z kilkunastu pism zagranicznych modom poświęconych”.
W 1856 r. Magazyn mód zmienił swoją siedzibę przenosząc się na Krakowskie Przedmieście nr 372 do domu będącego własnością Samuela Orgelbranda, a znanego też pod nazwą domu Malcza. Wynajęty lokal składał się z dwóch dużych salonów, sześciu pokoi i kuchni z pokojem.
27 lutego 1861 r. dom i sam Magazyn mód stały się uczestnikiem dramatycznych wydarzeń. Podczas manifestacji ulicznej „ ... Kule w ogólnej liczbie 55, padły w dom Malcza, i w zbite gęste masy ludu na Krakowskim Przedmieściu. Ściany domu zostały poorane pociskami, pięć okien wybito, w magazynie mód panien Kuhnke cztery kule uwięzgły w suficie, stłukły lustro, podziurawiły firanki. … Lustro to i firanki przez długi czas zachowywały u siebie panny Kuhnke na pamiątkę.” - opisywał Walery Przyborowski w książce „Historya dwóch lat”. W wyniku tych wydarzeń postrzelono pięciu demonstrantów, a dwóch z nich przeniesiono do salonu panien Kuhnke. Od tego momentu aż do końca okresu żałoby narodowej w Magazynie mód szyto suknie wyłącznie w kolorze szarym, popielatym i czarnym.
Rysunek Aleksandra Lessera, przedstawiający tłumienie demonstracji przed domem Malcza. Na balkonie widoczny napis Magazyn mód W. Kuhnke
1 kwietnia 1863 r. w związku z planowanym poszerzeniem Krakowskiego Przedmieścia i zniesieniem szeregu domów, w tym domu Malcza, Magazyn mód został przeniesiony na pierwsze piętro do domu xx. Misjonarzy pod nr 1318 (70) przy ul. Nowy Świat. Jednakże sprawa lokalu w domu Malcza na tym się nie zakończyła. Prawdopodobnie siostry posiadały umowę najmu lokalu w domu Malcza na dłuższy okres, bo w 1863 lub 1864 r. wniosły sprawę do sądu przeciwko Orgelbrandowi i Prokuratorii, reprezentującej skarb państwa, o odszkodowanie dla dzierżawcy lub lokatora za niedotrzymanie kontraktu w związku z przejęciem nieruchomości przez skarb państwa.
Dom xx. Misjonarzy przy ul. Nowy Świat z mocy ukazu o klasztorach rzymsko-katolickich w Królestwie Polskim z 1864 r. uległ konfiskacie na rzecz skarbu i w 1866 r. został wystawiony na licytację od kwoty 71 333 rubli. Wtedy to został on nabyty przez siostry Józefę Kuhnke i Annę Eleonorę Chrząńską. Magazyn mód działał na pierwszym piętrze w mieszkaniu z balkonem, całe zaś mieszkanie składało się z „siedmiu pokoi, salonu, przedpokoju, kuchni z wodociągiem, spiżarni, garderóbki, oddzielnej góry, wygódki, drwalni, piwnicy, składnika na rzeczy”. Należała do niego prawdopodobnie także stajnia na cztery konie, wozownia na trzy powozy i 3-pokojowe mieszkanie na drugim piętrze. Jednak jak wynika z doniesień prasowych siostry nie wypełniły warunków umowy kupna i dom powrócił do skarbu, a w latach 1870-72 był trzykrotnie wystawiany na licytację za coraz to mniejszą kwotę.
1 lipca 1872 r. siostry przeniosły Magazyn mód na Krakowskie Przedmieście 412a (9) do domu generała Satlera (znanego też jako dom Beyera) na pierwsze piętro nad antresolą, gdzie mieścił się on do 1893 r. Wydaje się, że pod koniec działalności na Krakowskim Przedmieściu panny Kuhnke nie prowadziły już osobiście magazynu (wszystkie trzy siostry były już po 70-tce), lecz przekazały go w ręce Anny Joanny Chrząńskiej, córki Anny Eleonory, która w 1893 r. przeniosła go na ul. Marszałkowską 123.
Anna Eleonora Chrząńska zmarła w 1897 r. w wieku 77 lat, Józefa Kuhnke - w 1902 r. w wieku 80 lat, a Julia Kuhnke – w 1909 r. w wieku 86 lat.
Z anonsów prasowych wynika, że w 1906 r. magazyn przeniósł się na ul. Bracką 22, a ostatnie znalezione informacje dotyczą działalności w latach 1909-1911 na ul. Żurawiej 21 m 4.
Ciekawostka:
Na początku lat 80 XIX w. w magazynie mód sióstr Kuhnke uczyła się kroju i szycia młoda Ludomira z Gałczyńskich Szumska – matka Marii Dąbrowskiej. Według Ewa Korzeniewska "Materiały literackie" Marii Dąbrowskiej 1967
 |
| Julia, Józefa i Anna Eleonora w Magazynie mód mieszczącym się w domu Malcza |
 |
| Pracownia i salon w domu Malcza |
 |
| Dom xx. Misjonarzy przy Nowym Świecie. Referat Gabarytów lata 30 XX w. |
Komentarze
Prześlij komentarz