ul. Grażyny 13/15 - dom Warszawskiego Związku Stowarzyszeń Spożywczych "Społem"


26 kwietnia 1913 r. przy ul. Mickiewicza za Rogatką Mokotowską na placu położonym wśród szczerego pola obok ul. Nowoaleksandryjskiej rozpoczęto zakładanie fundamentów pod własną siedzibę Warszawskiego Związku Stowarzyszeń Spożywczych „Społem”. 
O wyborze tego miejsca zadecydowały informacje, że w pobliżu przejdzie południowa kolejowa linia obwodowa oraz zostanie wybudowany dworzec kolejowy – dla linii kolejowej Warszawa – Radom.
13 października 1913 r. odbyła się uroczystość poświęcenia i przejęcia własnego gmachu WZSS. Jak widać zaledwie w ciągu 6 miesięcy został wybudowany duży budynek, w którym hurtownia otrzymała obszerne składy, a wydziały lustracji i handlu oraz redakcja czasopisma „Społem” - odpowiednie lokale. Na parterze budynku Rada Nadzorcza miała swoją salę posiedzeń. Druga sala posiedzeń na 500 osób była na drugim piętrze. Ogólny koszt budowy siedziby WZSS wyniósł 105 tys. rubli. Był to wówczas jedyny budynek przy ówczesnej ulicy Mickiewicza. Ulicę trudno było nawet nazwać ulicą. Była to raczej polna droga – na odcinku od ul. Puławskiej do bramy wjazdowej „Społem” wybrukowana wąskim pasem kamienia polnego, gdzie w czasie jesiennych deszczów i wiosennych roztopów stale było błoto, a wozy załadowane towarem grzęzły w nim, gdy koła wozu zeszły z wąskiego pasa bruku.
Po I wojnie światowej okazało się, że zaniechano przeprowadzenia torów kolejowych   w pobliżu siedziby Związku, a zatem siedziba ta jako magazyn towarów masowych bez bocznicy kolejowej straciła na swej atrakcyjności . W związku z tym Związek zmuszony był szukać innych terenów na magazyny hurtowe. Przy ulicy Mickiewicza rozbudowano tylko biura, które w miarę rozrastania się Związku potrzebowały większych pomieszczeń.
Dopiero w 1921 r. gdy władze Warszawy przystąpiły do porządkowania nazw ulic, dokonana została zmiana nazwy ulicy. Na Żoliborzu pozostawiono ulicę Mickiewicza, a na Mokotowie przemianowano ją na ulicę Grażyny. Dzisiaj to adres ul. Grażyny 13/15 – Różana 14. W 1938 r. powstało nowe skrzydło budynku związkowego.







Komentarze