Muzeum Pszczelnicze na Koszykach

Założycielem Muzeum Pszczelniczego na Koszykach był Kazimierz Lewicki, wybitny pszczelarz i autor podręczników pszczelarskich. Od 12 roku życia hodował pszczoły i interesował się bartnictwem. W wieku 20 lat objął od ojca folwark Ławki, niedaleko Łukowa, gdzie urządził wzorową pasiekę z uli ramowych własnego pomysłu. Ożenił się z córką bogatego warszawskich kupca towarów kolonialnych Kazimierą Krupecką, dzięki czemu stał się współwłaścicielem folwarku na Koszykach w Warszawie. Prace nad zorganizowaniem muzeum rozpoczął w 1880 r. Uroczyste otwarcie dla publiczności miało miejsce 27 czerwca 1882 r. Według relacji uczestnika otwarcia Piotra Wereszki „Prezydent miasta Warszawy generał Starynkiewicz odemknął wrota zakładu wręczonym kluczem, a profesor Aleksandrowicz w zastępstwie czcigodnego inicjatora, tłomaczył zgromadzonym wszystkie szczegóły przyrządów.”

Jak wyglądało owo muzeum?

„Budynek zajęty na Muzeum pszczeInicze zbudowany z drzewa składa się z dwóch pawilonów.We frontowym pawilonie, pośrodku którego jest wejście do wnętrza Muzeum są pomieszczone ule różnych narodowości, po prawej stronie są napisy dla następujących: Rosji, Polski, Austrii, Francji, Włoch i Prus; po lewej: Anglii, Szwajcarii, Azji, Afryki i Ameryki.”(Pasieka, 1948)„... muzeum czyli skarbiec pszczelniczy ze swemi zbiorami mieścił się w długim, potrójnym budynku drewnianym, którego wszystkie trzy skrzydła łączyły się w domku wchodowym, stanowiącym pierwszą salę, czy sień, i kasę. … W murowanej oficynie piętrowej i innych zabudowaniach pięknego dworku na Koszykach były pracownie: stolarnia z konną maszyną do rznięcia drzewa na ule i inne przybory, blacharnia wyrabiająca miodarki, 'podkurzacze, blachy odgrodowe i t.d., malarnia, a w następnych latach i inne jeszcze. Były też mieszkania licznych pracowników i uczących się przyjezdnych. … W ogrodzie niedaleko od tego skarbca znajdowała się pasieka wzorowo urządzona i grządki z uprawą różnych roślin miododajnych. W głównym budynku skarbca i w głównym murowanym domu mieszkalnym, dawnym pałacyku, naprzemian, odbywały się wykłady nauki pszczelnictwa, na które przychodził zwykle tłum słuchaczy. ...”

Muzeum pszczelnicze było otwarte codziennie. Wstęp kosztował 25 kopiejek, a dla młodzieży z zakładów naukowych wejście było bezpłatne.

Za korzystanie z nauki od słuchaczy pobierano małe opłaty za wykład, albo opłatę za naukę w wysokości 6 rubli. A kto nie mógł nawet takiej opłaty ani za mieszkanie zapłacić, odrabiał należność pracą w warsztatach, w pasiekach, pomagał w prowadzeniu ksiąg rachunkowych, w sprzedawaniu biletów. Co pewien czas po wykładach odbywał się egzamin, a słuchacze otrzymywali odpowiednie świadectwa.

Ograniczone fundusze zmusiły Lewickiego do współpracy z innymi udziałowcami, dlatego 6 czerwca 1883 r. zawarty został akt Spółki Muzeum Pszczelniczego. Muzeum przeszło na własność spółki komandytowo-firmowej, co w rezultacie – w wyniku pewnej biznesowej naiwności Lewickiego oraz nieuczciwości wspólników - doprowadziło w 1889 r. do zamknięcia muzeum.

Lewicki rozbiera w Koszykach muzeum i przenosi je do niewielkiego budyneczku pobudowanego na własnym gruncie. Kazimierz Lewicki poświęcił „skarbcowi pszczelniczemu” (jak nazywał muzeum) wiele lat życia i cały majątek. Pozostałości wyposażenia muzeum po kilku latach przejęło tworzące się w Warszawie Towarzystwo Pszczelniczo-Ogrodnicze. Już w 1882 r. Lewicki na skutek wcześniejszego wypadku traci całkowicie wzrok. Nie poddał się jednak i nie przerwał działalności publicznej - był autorem wielu czasopism i książek o tematyce pszczelarskiej, a w 1886 r. rozpoczął wydawanie periodyku „Pszczoła”, nie zaniedbując jednocześnie współpracy z Gazetą Świąteczną. Jednak sprawy materialne szły Kazimierzowi Lewickiemu coraz gorzej, zwłaszcza, że zdrowie pogarszało się z miesiąca na miesiąc. W 1901 r. wymagał stałej opieki osób trzecich. Staraniem rodziny w 1901 r. został umieszczony w osławionych Tworkach, gdzie opuszczony przez przyjaciół i wspólników zmarł w niedostatku w 1902 r. Został pochowany w mogile na Warszawskich Powązkach. Ponieważ nie postawiono nagrobka jego grób nie zachował się do czasów obecnych.