Gęsia 43 - budynek Towarzystwa Ochrony Zdrowia ludności żydowskiej w Polsce

 


Architekt Edward Goldberg

Budowa 1899-1900

Wzniesiony kosztem spadkobierców bankiera Markusa Krolla trzypiętrowy budynek był pierwotnie przeznaczony dla instytucji wychowawczych warszawskiej Gminy Żydowskiej. Mieściły się tu:
na parterze - przytułek dzienny dla małych dzieci, na pierwszym piętrze – ochronka, a na drugim piętrze - 3-oddziałowa szkoła religijna „Talmud Tora”. W suterenach działała kuchnia, pralnia i natryski oraz znajdowały się pomieszczenia dla służby. Z natrysków korzystali wychowankowie zakładów, dzieci ze szkół gminnych oraz wieczorami po wniesieniu opłaty w wysokości 3 kop. - okoliczna uboga ludność. W 1904 r. w gmachu otwarto także szwalnię dla dziewcząt.
W 1922 r. budynek wyremontowano i wynajęto na schronisko dla dzieci-sierot emigrujących do Ameryki.
Od 12 lipca 1923 r. gmach stał się siedzibą Towarzystwa Ochrony Zdrowia Ludności Żydowskiej w Polsce. Ponadto działały tu pierwsza żydowska poradnia przeciwgruźlicza (w dwupiętrowej oficynie), gabinet rentgenowski, łaźnia.
W okresie międzywojennym pod tym adresem miało również siedzibę założone przez działaczy związanych z żydowską partią socjalistyczną Bund Robotnicze Stowarzyszenie Wychowania Fizycznego “Jutrznia”.


Komentarze